Kerstmis is een van de belangrijkste katholieke feestdagen en hoewel het traditioneel inmiddels overal de hele wereld gevierd wordt, heeft elke plek op aarde wel zijn eigen, unieke manier van kerst vieren.
Kerst is in Catalonië een puur en vrolijk feest, het is minder ‘consumptief’ dan in andere Angelsaksische landen en het is veel meer verbonden met het geloof.
Vandaag zal dit artikel van ShBarcelona je bijpraten over een aantal Catalaanse kerstgewoonten.
Gerelateerd artikel: Maak je huis klaar voor de Kerst
Inhoudsopgave
Catalaanse kersttradities
Caganer
Foto door tjdee via Visualhunt
De ‘caganer’ (letterlijk: de schijter) is een typisch Catalaans beeldje, dat in de kerststal bij de andere beeldjes wordt gezet. Het was van origine een herder met een baret op, die zijn behoeften doet. Het beeldje voegt iets grappigs toe aan het hele tafereel van de geboorte van Jezus.
Men gelooft dat de oorsprong van deze traditie terug gaat tot het einde van de 17e eeuw en het begin van de 18e eeuw, wanneer overdreven realisme een rol begon te spelen.
Het figuurtje komt ook op andere plekken terug, zoals op tegeltjes uit de periode dat er alledaagse zaken op afgebeeld werden. De caganer verschijnt aan het eind van de zeventiende eeuw voor het eerst in de kerststalletjes van de Catalaanse en Aragonese Pyreneeën, hoewel de traditie piekte in de negentiende eeuw.
De caganer vertegenwoordigt een herder of boer, gekleed in traditionele Catalaanse klederdracht (met riem en baret), maar tegenwoordig is een andere figuur als caganer veel populairder, namelijk het beeldje in de vorm van bekende persoonlijkheden, zoals acteurs, politici of sporters.
Wil je ook een caganer in je kerststal? De beeldjes zijn in verschillende wijken van Barcelona te krijgen, maar de meest populaire plek is de Fira de Santa Llúcia in de wijk El Gótic.
Uitbeelding van Els Pastorets
Els Pastorets is een zestiende-eeuwse theatervoorstelling. Het bestaat meestal uit drie handelingen: een kort verhaal over Jozef en Maria, de strijd tussen de engelen en de demonen en een kort, maar grappig verhaal over de herders.
De voorstelling van de jonge herders (of Els Pastorets) werd aan het begin van de 21e eeuw weer gebruikelijk in Catalaanse regio’s.
De herders komen oorspronkelijk uit middeleeuwse religieuze verhalen. Het officie van de herders komt uit oude vieringen die gelovigen in de kerk tijdens de traditionele nachtmis met de kerst opvoerden.
Gerelateerd artikel: Typische Catalaanse gerechten met Kerstmis
L’Home dels Nassos
Foto door Barcelona.cat via Visualhunt
El Hombre de las Narices (oftewel de Man met de Neuzen) is een Spaanse vertaling van het Catalaanse ‘Home dels Nassos’. Het gaat hier om een mythologisch figuur en de traditie wordt niet alleen in Catalonië, maar ook in Aragón, La Rioja, Navarra, Alava en Burgos voortgezet.
De legende zegt dat deze man evenveel neuzen als dagen van het jaar heeft, maar op elke dag die voorbijgaat verliest hij een neus.
Pas op 31 december, de allerlaatste dag van het jaar, heeft hij nog maar één neus en is hij zichtbaar voor iedereen. Vooral kinderen zijn erg nieuwsgierig naar de man met de neuzen.
Caga tió
De traditie van caga tió is favoriet bij de allerkleinste kinderen (en soms ook al de wat oudere kinderen). Het wordt gevierd op kerstavond.
De bedoeling is dat kinderen een boomstam (tió) kapot krijgen, waarbij ze tegelijkertijd traditionele liedjes ter ere van caga tió zingen.
Zodra het boomstammetje het begeeft, komen er cadeautjes te voorschijn. Hoewel het vroeger vooral om snoep en kleine cadeautjes ging, wordt er nu – tot de vreugde van vele kinderen – meer geld aan serieuzere cadeaus uitgegeven.
*Hoofdfoto door sirexlkat via Visualhunt
Wat vind jij de bijzonderste Catalaanse kersttraditie?
